Tương tác dược lực học

Khái niệm tương tác dược lực học

Tương tác dược lực học xảy ra khi thuốc A ảnh hưởng lên đáp ứng sinh học hoặc độ nhạy cảm của mô đối với thuốc B khi cùng được sử dụng. Tương tác này có thể làm tăng hoặc giảm tác dụng của thuốc, biểu hiện dưới dạng tác dụng đối kháng hoặc hiệp đồng, đôi khi gây ra hậu quả lâm sàng không mong muốn.

Hình thức tác động của tương tác dược lực học

Thuốc có thể tương tác dược lực học bằng cách:

• Tác dụng đối kháng: Thuốc A làm giảm tác dụng của thuốc B bằng cách đối kháng trực tiếp hoặc gián tiếp lên cùng hệ thống sinh học hoặc cơ chế tác dụng.
• Tác dụng hiệp đồng: Thuốc A và B cùng tác động lên một hoặc các cơ chế khác nhau nhưng phối hợp tạo ra hiệu quả tăng cường.

Ví dụ lâm sàng về tương tác dược lực học

Ví dụ điển hình bao gồm:

• Bệnh nhân tăng huyết áp thường dùng thuốc hạ áp suốt đời. Khi phối hợp với thuốc chống loạn nhịp hoặc thuốc chống đau thắt ngực có thể dẫn đến giảm huyết áp quá mức, gây nguy hiểm khi thực hiện các hoạt động như lái xe.
• Uống rượu có thể làm tăng tác dụng hạ huyết áp và gây tụt huyết áp không kiểm soát.
• Thuốc trầm cảm ba vòng có thể đối kháng với tác dụng hạ áp của các thuốc như guanethidin, α-methyldopa, clonidin.
• Nhiều thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương cũng có thể ảnh hưởng tới huyết áp.

Hậu quả lâm sàng và lưu ý

Tương tác dược lực học có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng nếu không được nhận biết và quản lý kịp thời:

• Tác dụng quá mức hoặc giảm tác dụng điều trị.
• Nguy cơ tai biến trong quá trình điều trị, đặc biệt với các bệnh nhân có bệnh nền hoặc dùng nhiều thuốc cùng lúc.
• Cần theo dõi chặt chẽ, tư vấn người bệnh và điều chỉnh liều lượng cho phù hợp.